Энергийн түвшинг бууруулдаг хүчин зүйлс

Энергийн түвшинг бууруулдаг хүчин зүйлс

ТҮргэлж эрч хүчтэй, цовоо сэргэлэн байхгүй нь мэдээж. Нойргүй хоносон шөнүүд, ажлын байран дахь стресс гэх мэт бидний эрч хүчийг бууруулдаг зүйлс мундахгүй олон. Гэвч үргэлж эрч хүчгүй болсон мэт санагдаж байвал чухам юу таныг доош нь татаад байгааг анхаарах хэрэгтэй. Энергийг сааруулдаг дараах хүчин зүйлүүдээс хэд нь танд нөлөөлж байгааг анхаараарай.

1. Сахар

Сахар таныг богино хугацаанд энергээр хангаж, эрч хүчийг нэмдэг ч энергийн хэмжээ огцом буурснаар илүү их чихэр идэх хүсэл төрүүлдэг.

Сахарын хэрэглээгээ багасгах хамгийн ухаалаг алхам бол зохистой хооллолт юм. Өлссөн үедээ дутагдсан энергээ нөхөхийн тулд гартаа тааралдсаныг идэх биш, харин урьдчилж бэлдсэн амны зугаа, зууш зэргийг гарын дор байлгаж шаардлагатай үедээ идэх хэрэгтэй гэж хоолзүйчид зөвлөдөг. Тухайн зууш нь 25-50 гр уураг, нүүрс ус агуулсан байвал цусан дахь сахарын хэмжээг хэдэн цагийн турш тогтвортой байлгаж, энергийг богино хугацаанд нэмэгдүүлэх давуу талтай. Ухаалаг зуушны сонголтууд:

• Бүхэл үрийн жигнэмэг, тослог багатай бяслаг
• Шинэхэн жимс, атга үзэм, тослог багатай бяслаг
• Тахианы махан сэндвич
• Чихэргүй, тослог багатай тараг, жимс
• Туна загас эсвэл тахианы махтай бүхэл үрийн талх

2. Каффейн

Каффейн хэдийгээр алжаал тайлж, богино хугацаанд эрч хүчээр хангаж, сэргээдэг ч нөгөө талаар биднийг ядрааж, хамааралтай болгодог. Унтаж байх ёстой цагт каффейн хэрэглэснээр нойрны байгалийн мөчлөг алдагдахад хүргэнэ. Каффейн зөвхөн кофенд агуулагдаггүй, таны уух дуртай цай, кола, шоколаданд хүртэл бий. Хэрэв эдгээрийг хэтрүүлэн хэрэглэснээр каффейний хэрэглээ нэмэгдэж, шөнө унтахад саад болж байвал каффейнгүй хүнс хэрэглэж болно.

3. Дасгал хөдөлгөөн (хэт бага, эсвэл хэт их)

Дасгал хөдөлгөөний хувьд энергийн түвшинд 2 замаар сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нэгдүгээрт, дасгал хийхгүй байх. Дасгал хөдөлгөөн бидний бие махбодь, сэтгэц, сэтгэлийн хөдөлгөөнд эергээр нөлөөлдөг. Дасгал хөдөлгөөн хийхгүй байх нь биднийг залхуу, сул дорой болгоно. Мөн дасгал хөдөлгөөн хийх явцад энергийн түвшинг нэмэгдүүлэх үйлчлэлтэй сэтгэл ханамжийн эндорфин даавар ялгарч, бидний зан ааш сайжирдаг. Нөгөө талаар хэт их дасгал хөдөлгөөн биед сөрөг нөлөөтэй. Хэт их дасгал хийх нь энергийн нөөцийг барагдуулж, булчингийн массыг бууруулж, биднийг хүчтэй бус харин сул болгох эрсдэлтэй. Мөн дасгалыг хэтрүүлж хийх нь дархлааны тогтолцооны хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж, нян, вирусийн халдварын эсрэг хамгаалалтыг сулруулснаас өвчин эмгэгт өртөмтгий болж, үр дүнд нь энергийн түвшин улам багасна. 

4. Шингэний дутагдал

Ихэнх хүмүүс хангалттай хэмжээний шингэн уудаггүй. Бие дэх хорт бодисыг гадагшлуулж, эд эсийг хангалттай хэмжээний чийгшилтэй байлгаж, энергийн хэмжээгээ зохистой түвшинд байлгахын тулд ус уух зайлшгүй шаардлагатай. Ус бол илчлэггүй, төгс ундаа бөгөөд лимон, гааны навчаар амт оруулж уух боломжтой. Шаардлагатай шингэний зарим хэсгийг жимсний цэвэр шүүс, тослог багатай сүү, ургамлын цай, чихэргүй кофе зэргээр нөхөж орлуулж болно.

5. Нойргүйдэл

Хэрэв шөнө нойр хүрэхгүй, эсвэл нойрны чанар хангалттай сайн биш байвал дараах “нойрны дайснууд” буруутай байх магадлалтай:

• Стресс, сэтгэл түгшилт
• Өвчин
• Дуу чимээ
• Гэрэл
• Хэт шахуу ажлын хуваарь
• Каффейн
• Архи, согтууруулах ундаа
• Зарим эм, бэлдмэл (тураах үйлчилгээтэй эм, ханиад, харшил, астма өвчний эм)
• Сэтгэл гутрал, уур уцаар
• Айдас

Шөнийн цагаар гүн, чанартай нойрсохын тулд нойрны байгалийн хэмнэлийг дагах хэрэгтэй гэж зөвлөдөг.

• Нойрсох-сэрэх хэмнэлээ тогтмол болгох. Өглөө бүр тогтсон цагт босч сурах. Хэрэв ажлын өдрүүдэд өглөө 7 цагт босдог бол амралтын өдрүүдэд ч энэ хэмнэлээ алдахгүй байх хэрэгтэй. Байнга биш бол өдрийн цагаар дуг хийх шаардлагагүй. Шөнө бүр ижил хугацаанд нойрсохыг хичээгээрэй. Зарим хүмүүс хоногт 9 цаг унтах шаардлагатай байхад, зарим нь үүнээс бага унтдаг ч хэвийн байдаг. Өөрт тохирсон нойрны хэмнэлийг олж, зуршил болгоорой.
• Гүн нойрсоход саад болж байгаа зүйлсийг арилгах. Унтлагын өрөөг зориулалтын дагуу буюу унтаж амрах, дотно харилцаанд ороход л ашигла. Өрөөгөө чимээгүй, харанхуй, сэрүүн байлгах хэрэгтэй. Зөвхөн нойр хүрсэн үед л орондоо орохыг зөвлөе.
• Тэмдэглэл хөтлөх. Тэмдэглэлийн дэвтрийн зүүн талын хуудсанд таныг сэтгэлийг зовоож, толгойноос гарахгүй байгаа зүйлсээ жагсаан бичнэ. Харин баруун талын хуудсанд эдгээр асуудлыг хэрхэн шийдэх, ямар арга хэмжээ авч болох талаар бичнэ. Ингэснээр эдгээр асуудлыг байнга бодож, шөнө сайхан амрахад саад болохоос сэргийлж чадна.
• Унтахын өмнө архи, согтууруулах ундаа, тамхи, каффейн зэрэг нойрны хэмнэл алдаглуулдаг зүйлсийг хэрэглэхээс татгалзах.

6. Хандлага

Сөрөг хандлага таны өөрийн энергийн түвшинг бууруулдаг. Хандлагаа өөрчлөхөд л энергийн түвшин, мэдрэмж, хариу үйлдэл, тухайн асуудлыг хүлээж авах, харах өнцөг мөн өөрчлөгддөг. Хандлага бол таны амьдралыг өөрчлөх хүчтэй энгийн сонголт юм. Бодол болон үйлдлээ багахан өөрчлөхөд л ач тус, боломж, мөрөөдөл болон бусад сайхан бүхнийг татах хүчтэй хандлага бий болдог. 

7. Эмх цэгцгүй, зохион байгуулалтгүй байх

Гэр орондоо эмх цэгцгүй, зохион байгуулалтгүй амьдрах нь назгайруулж, өөдрөг үзэл, энергийг түвшинг бууруулдаг байна.

Алга болсон, эсвэл байрандаа байхгүй эд юмсыг хайх нь бие болоод сэтгэцийг асар их ядраадаг. Хийх ажлын жагсаалтанд бичсэн зүйлээ хийхийн оронд олохгүй байгаа юмаа хаана тавьснаа санахад цаг хугацаа, энерги зарцуулах нь харамсалтай.   

• Ямар ч эд зүйлийг байрлуулдаг газартай бай. Хэрэглэж дуусаад байранд нь тавь.
• Өдөрт тутам хийх ажлын богино жагсаалт гарга. Цаасан дээр бичсэн зүйл толгойд эргэлдээд байдаггүй.
• Том хайрцагт байгаа эд зүйлсээ жижиг савнуудад ангилж хийх. Олон жижиг сав цэгцлэх нь нэг том сав цэгцлэхээс хялбар, хурдан байдаг.
• Цэгцэлж эхэл. Гэр орноо хэсэгчлэн эмхэлж цэгцэл. 20 минутын дараа сэрүүлэг тавиад сонгосон хэсэг рүү ханцуй шамлаад ор.
• Аливаа ажлыг хойшлуулалгүй, яг одоо хийх. Жишээлбэл, дахин хэрэглэхгүй цаасыг ширээн дээрээ байлгаад байхын оронд дахин боловсруулах хог руу хаях гэх мэт.
• Хэрэглэ, эсвэл хая. Зөвхөн өөрт таарсан, өмсөх дуртай хувцсаа шүүгээндээ байлга. Өмсөхөө больсон, эсвэл таардаггүй хувцсаа хадгалах хэрэггүй.

8. Хангалттай хоол, шим тэжээл идэхгүй байх

Хоол хүнснээс авах илчлэгийн хэмжээг бууруулахад биеийн жин хасагддаг, гэвч хоол хүнсээр дамжуулан хангалттай шим тэжээл авч чадахгүй бол бие махбодь сульдаж, ядарна.

Хэрэв хатуу хоолны дэглэм удаан хугацаанд баривал бие махбодь өөрийгөө “өлсгөлөнгийн горимд” шилжүүлэх болно.

Энэ үед бодисын солилцоо удааширч, энергийн түвшин дагаад буурна. Хоол хүнсээр авах илчлэг хязгаарлагдмал үед бидний бие энергийг дараа хэрэглэх зорилгоор өөхөн эд болгон нөөцөлж, шаардлагатай эрчим хүчийг булчингийн эдийг задалж ялгаруулна. Иймд жин хасах зорилгоор хоолны дэглэм барих бол шаардлагатай илчлэгийн хэмжээг өөрийн нас, биеийн жин, хөдөлгөөний идэвх зэрэгт тохируулах нь чухал.

Мөн түүнчлэн хоол хооронд хэт удаан хүлээх нь энергийн хэмжээг бууруулдаг. Хангалттай илчлэгийг өдрийн турш тогтсон хугацаанд хоол хүнсээр авах нь энергийн хэмжээг хэвийн байлгах гол арга. 2-3 цаг тутамд хөнгөх хооллох нь зохистой. Өлссөн мэдрэмжийг хэт удаан хугацаанд мэдрэхээс зайлсхий. Хооллолт алгасахад бие махбодид шим тэжээл дутагдсанаас энергийг нөөцлөх горим ажиллаж эхэлдэг.

9. Стресс

Маргаан зөрчил, стресс нь энергийн нөөцийг маш хурдан шавхдаг. Стрессийг даван туулахын тулд харилцаа, зөвшилцөл, асуудлыг шийдэхэд анхаарах хэрэгтэй. Бясалгал, явган алхалт, амьсгалын дасгал зэрэг нь стресс, сэтгэл түгшилттэй тэмцэх үр дүнтэй аргууд. Мөн орныхоо дэргэд тэмдэглэлийн дэвтэр тавьж, тухайн өдөр сэтгэл зовоосон асуудлыг бичих нь тустай. Өөрийн бодол, мэдрэмжээ цаасан дээр буулгах нь тархийг амрааж, шөнө тайван нойрсоход тусалдаг.

10. Өөртөө итгэлгүй байдал

Өдрийн бүх цагийг бусдын ая тухыг хангаж, тэдэнд таалагдахыг хичээх нь энергийг асар ихээр хумсалдаг. Бусдад таалагдахын тулд өөртөө баг зүүж амьдрахад маш их энерги хэрэгтэй. Яваандаа энэ нь таныг туйлдуулж, ямар ч хүчгүй болсон мэт санагдана.

Өөртөө итгэх итгэлээ дахин олж авахын тулд дараах зөвлөгөөг хэрэгжүүлээрэй:

• Өөрийгөө таних. Би хэн бэ? Юу намайг бусдаас өөр, цорын ганц, дахин давтагдашгүй бие хүн болгож байна вэ? гэж өөрөөсөө асуух.
• Харьцуулалтын хавханд бүү ор. Өөрийнхөө дотоод гоо сайхныг бусдын гадаад үзэмжтэй бүү харьцуул. Үүний оронд анхаарлаа өөрийнхөө дотор хүнд шилжүүлж, дотоод болон гадаад байдлын зохицол, нийцлийг хадгалахад суралц. Өдөрт хэд хэдэн удаа дотогшоогоо шагайж, өөрийнхөө мэдрэмжийг ажиглаарай.
• Өөрийн үнэ цэнийг хүлээн зөвшөөрөх. Өөрийнхөө талаарх сөрөг бодлыг эергээр сольж, хүлээн зөвшөөр. Хүлээн зөвшөөрөх гэдэг нь өнгөрсөнд бүтээсэн зүйлийг одоо цагт тунхаглана гэсэн үг. Жишээлбэл, би бол үнэ цэнэтэй, үүнийг хүртэх бүрэн эрхтэй хүн. Би өөрчлөлт хийж чаддаг гэх мэт.
• Атаархлаа зогсоох. Өөртөө байхгүй зүйлсэд төвлөрөхөө зогсоож, амьдрал танд өгсөн зүйлсэд талархаж сур. Атаархал бол хамгийн хүчтэй сөрөг энергийн эх үүсвэр бөгөөд илүү их гачигдал, хомсдолыг татдаг. Талархал, баяр хөөр, хайр бол хамгийн хүчтэй эерэг энергийн уурхай!
• Өөрийгөө байгаагаар нь хүлээн авч, хайрлаж сур. Өөрийнхөө үнэ цэнийг ойлгож, хамгийн сайхныг хүртэх эрхтэй гэдэгт итгэ. Бид бусдад өөрийгөө хэрхэн хүндэлж байгаагаараа өөртэй нь хэрхэн харьцахыг зааж байдаг. Ямар нэг нөхцөлгүй, хариу нэхээгүй хайр хамгийн түрүүнд бидний дотроос эхэлдэг.

11. Үргэлж “ЗА” гэж хэлэх

Хийхийг хүсэхгүй байгаа зүйлээ хийсээр байх нь энергийг ихээр бууруулна. Та ихэнх цагаа дуртай зүйлээ хийхэд зарцуулдаг уу? эсвэл дургүй боловч татгалзаж чадалгүй хийсээр байдаг уу? Энергийн нөөцлөгч энерги хаана зарцуулагдаж байгааг тогтмол хянаж байдаг. Иймд энергээ ихэвчлэн юунд зарцуулж, зарцуулсан энерги буцаад амьдралд юу өгч байгаад анхаарал хандуулаад үзээрэй. Энергээ нэмэгдүүлэхийн тулд дараах зөвлөмжийг хэрэгжүүлээрэй:

• Хүүхдүүдтэйгээ цагийг зугаатай өнгөрүүлэх
• Сайн ном унших
• Бурханд итгэж, сүсэглэх
• Эрүүл хооллох
• Ханьтайгаа болздог байх
• Найзуудтайгаа хөгжилдөх
• Эерэг зүйлд төвлөрөх
• Талархал илэрхийлэх
• Иллэг, барианд орох
• Баяр, тэмдэглэлт өдрүүдийг тэмдэглэх